Auteur: Wybren Bakker

De provinciale ‘zonneladder’ is een leidraad, geen wet.

In Overijssel zijn meer dan 100 energiecoöperaties aan de slag om duurzame energie voor de gemeenschap te realiseren. En dat is nodig. Iedereen weet dat de aarde uitgeput raakt en de fossiele brandstoffen opraken. De afspraken in het Klimaatakkoord zijn dan ook fors. Om aan deze opgave te voldoen, moeten we de ruimte die we hebben zo slim mogelijk benutten om zoveel mogelijk duurzame initiatieven te realiseren. De provincie dient, ook voor deze ontwikkeling, een gewenst toekomstbeeld te schetsen en ruimte te bieden. Letterlijk en figuurlijk. Want al die lokale energiecoöperaties zijn niet gebaat bij nog meer aangescherpte regelgeving. Integendeel. Soepele wetgeving koestert niet alleen de lokale belangen, maar bevordert ook de creativiteit en versterkt de lokale saamhorigheid. Dan is er meer mogelijk en worden de duurzame doelen sneller bereikt. En het gaat nog sneller als de provincie daarbij een vraaggerichte ondersteunende rol vervult.

Dwingender regels

De provinciale coalitie van CDA, VVD, PVDA, CU en SGP heeft het voornemen, zie het coalitieakkoord, de huidige regels voor het mogelijk maken van opwekken van duurzame zonne-energie aan nog striktere banden te leggen. En dat staat haaks op wat nu nodig is. Dus: weg met nog meer aanvullende bepalingen. Geef lokale partijen en coöperaties de ruimte hun energiedoelen te realiseren. Ze doen dat in een publiek belang voor hun gemeenschap. Daarbij heeft de provincie de verantwoordelijkheid om de lokale krachten te beschermen, zodat er geen durfkapitalisten met de grondopbrengsten vandoor gaan. Want de revenuen moeten daadwerkelijk ten goede komen aan de Overijsselaren.

 Geen aangescherpte zonneladder

Om de doelen te realiseren passen niet nog meer dwingender provinciale regels. De huidige ‘zonneladder’ is al strikt genoeg. Als die nog meer aangescherpt wordt leidt dat tot frustraties en minder nieuwe duurzame energie. Bijvoorbeeld als opgenomen wordt dat eerst alle daken vol zonnepanelen moeten liggen voordat men elders duurzame energie op mag wekken. Of door nóg meer natuurcompensatie te eisen. Er moet dus volop ruimte blijven voor een ‘en-enbeleid’ waarbij maximaal ingezet wordt op dubbelgebruik van elke vierkante meter dak of grond. De samenleving is niet gebaat bij het dwingend – en tot in details – opleggen van de zonneladder. De zonneladder dient als een leidraad. Handhaaf ten minste de ruimte die er is op basis van de provinciaal vastgestelde ‘Handreiking Kwaliteitsimpuls zonnevelden, februari 2017’. Het is de hoogste tijd voor meer bestuurlijk loslaten. Bied ruimte voor de noodzakelijke energietransitie. Doe dat dan ook maximaal: vanuit vertrouwen in de kracht van de inwoners van Overijssel. Dan ontstaat een duurzaam Overijssel en blijft de provincie die prachtige (energie)tuin van Nederland.

(artikel als opiniestuk geplaatst in Stentor 7 maart 2020 met steun van diverse energiecoöperaties)

In Overijssel moeten meer woningen komen voor starters, jongeren en mensen met een zorgbehoefte. Tempo en actie is noodzakelijk!

Binnenkort komt in PS en 1^e fase Statenvoorstel over wonen aan de orde. Deze geeft vervolgrichting aan de opgaven van de provincie en haar rol om wonen voor alle doelgroepen te stimuleren.

D66 heeft dringend verzocht om concrete stappen en acties. Er zijn duidelijke ambities geformuleerd maar wat er precies gaat gebeuren ontbreekt. Zoals vorig jaar door D66 al duidelijk aangegeven moet er meer gebouwd worden en dan vooral voor jongeren en eenpersoonshuishoudens. Ook de bouw van huizen (huur en koop) voor ouderen, inwoners die “beschermd” willen wonen en voor starters moet een stevige impulsen krijgen.

Provincie als aanjager

De gedeputeerde maakte van de week in de commissie duidelijk dat de provincie niet zelf “stenen gaat stapelen”. De markt moet het samen met de corporaties en ontwikkelaars doen. De provincie kan een aanjagende, helpende rol vervullen en op regionaal niveau woonafspraken maken. Naar de mening van de gedeputeerde moet op alle niveaus gebouwd worden. D66 ziet uit naar de concrete uitwerking. Er zal met de Statenleden en het college nog een bijeenkomst volgen om de concrete wensen en behoeften m.b.t. de rol en taakvervulling van de provincie over wonen scherper te duiden.  Dat kan dan meegenomen worden bij de uitwerking van de volgende fase. Die uitwerking komt dan later dit jaar of volgend jaar weer terug in de Staten.

Er is door Provincie Overijssel een evaluatie gaande naar het doelbereik van het programma Nieuwe Energie Overijssel. De voorlopige hoofdconclusie: Overijssel blijft helaas nog iets achter bij de realisatie van duurzame energie richting 2023. Gevolg: extra actie is noodzakelijk!

Deze maanden wordt de laatste hand gelegd aan een tussenevaluatie over het gevoerde beleid tot heden, richting de enige jaren geleden vastgestelde doelen voor 2023. We gingen toen voor tenminste 20% nieuwe energie. Nu ligt de lat al vele procenten hoger door het klimaatakkoord en landelijke afspraken waar we als D66 100% achter staan.
De vorige coalitie, waar wij als D66 Overijssel deel van uitmaakten, had beleidsdoelen geformuleerd en geld vrijgemaakt om in 2023 in totaal tenminste 20% duurzame energie in Overijssel te realiseren. Zon, wind en biomassa zijn dan de 3 primaire bronnen. Met heel veel energie is NEO “in de wereld gezet”.

De tussenevaluatie laat zien dat we dat het beoogde doel bij ongewijzigd beleid zeer waarschijnlijk niet halen. Er moet dus een tand(je) bij worden gezet! Wel blijkt dat de structuur die nu bestaat (overleggen, financiële middelen, ondersteuning), als waardevol fundament fungeert. Maar de komende periode moeten de focus en de financiële middelen versterkt op de uitvoering gericht worden. Uit de evaluatie blijkt verder dat er in Overijssel voldoende potentieel bestaat om de gestelde doelen te realiseren. Zelfs naast de inspanningen in het kader van de Regionale Energie Strategieën (RES) – waarin vooral gemeenten het voortouw nemen – is hiervoor nog wel een belangrijke boost aan versnelling noodzakelijk.

Wat betekent dit nu voor de opstelling van de fractie van D66 in Overijssel?

De basis is op orde en door Annemieke Traag – onze toenmalige gedeputeerde – goed neergezet. Er is meer en meer bewustzijn in de samenleving dat we van het gas af willen en duurzamer willen leven. Veel meer coöperaties zijn actief en vele plannen in uitvoering. Dat is pure winst. En hier moeten we mee doorgaan.
Dus wil D66 Overijssel vooral volle vaart vooruit. Geen restricties via een dwingende provinciale zonneladder maar gemeenten en partners ruimte geven en steunen bij de realisatie van de plannen. Focus daarbij op kansrijke projecten, steun met financiën en geef blijvend aandacht aan energiebesparing. Er is nog steeds een grote winst te behalen door als particulier of bedrijf zelf maatregelen te nemen voor energiebesparing: Je verdient het als inwoner of ondernemer snel terug. De provincie kan daaraan desgewenst financieel nog meer bijdragen door subsidies en leningen. Ook gemeenten en het Rijk dragen daaraan bij.

Ondertussen zullen gemeenten hun RES plannen concreter maken. Einde dit jaar worden die plannen door gemeenteraden, Provinciale Staten en Waterschappen bepaald. Door krachtige inzet op participatie kunnen vele positieve krachten in de samenleving bijdragen aan de realisatie van een zo “fossielvrij” mogelijke samenleving.

Laten we vooral nu en in de nabije toekomst veel en samen DOEN.

Het roer moet om! Uw afval is geld waard. Aldus afvalverwerkers! Het past ook bij de collectieve ambitie voor een circulaire economie. https://www.duurzaam-ondernemen.nl/versoepel-afvalregels-voor-circulaire-economie/

Als we meer reststromen gebruiken is minder zuivere grondstof nodig en sparen we onze aarde. Dat is hoogste tijd, dus het roer moet om. We waren gewend om afval als probleem te zien en organiseerden netjes een publieke taak via de gemeenten: het afval wordt bij u opgehaald en verwerkt. Om dat mogelijk te maken en (schone) stortplaatsen te realiseren betalen we een afvalstoffenheffing per huishouden. Het is een belangrijke inkomstenbron voor gemeenten en moet de kosten dekken.

Nu omdenken.  Afval levert geld op. De gemeenten verkopen uw en mijn afval aan partijen die daar baat bij hebben. Het ophalen van onze reststromen moeten we nu nog betalen. En dat remt mensen om afval aan te bieden: dumping in bijvoorbeeld het buitengebied komt nog steeds te veel voor.

Dus stop het betalen voor het ophalen van afval. Ga in het (nieuwe) belastingsysteem ervoor zorgen dat de aanschaf van goederen zwaarder belast worden en verdeel die inkomsten via het gemeentefonds over gemeenten. Belast inwoners niet meer voor het wegbrengen van grof vuil maar waardeer hen. Zodat ze een volgende keer graag weer spullen wegbrengen ten bate van onze aarde.

Een prima initiatief van Stientje van Veldhoven om afspraken te maken met gemeenten en provincies voor realisatie van schonere lucht. Dat scheelt veel mensenlevens en leidt tot betere kwaliteit van leven voor mensen met lucht- longklachten. Elk jaar worden er weer meer mensen en kinderen ziek van een niet schone lucht. https://zorgnu.avrotros.nl/hulp/hulpartikelen/item/wat-houdt-het-schone-lucht-akkoord-in-en-wat-kun-je-zelf-doen/

Met oud en nieuw was ik op Schiermonnikoog. Wandelend op het strand en door de duinen was gaaf en ademde schone lucht (denk ik).  Als ik vervolgens naar beneden kijk liggen de bolletjes plastic aan mijn voeten en verborgen in het zand. Dieren worden ziek of gaan dood door teveel plastics en wij denderen maar door om de ecologie steeds meer geweld aan te doen. Opruimen is noodzaak en gelukkig zijn er vele instanties en vrijwilligers die helpen.

En terugkomend op schone lucht? De noodzaak is groot. Ook op het platteland, in dorpen en buurtschappen in Overijssel moet de lucht schoon zijn of schoner worden. Het gaat me niet om de geur van gier of varkens maar juist om de niet merkbare foute stoffen in de lucht die we dagelijks ademen. Dus: mooi dat ook Provincie Overijssel steun geeft aan dit akkoord en acties gaat ondernemen.

Nu vinger aan de pols of er ook echte daden volgen!https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/luchtkwaliteit/documenten/kamerstukken/2019/07/02/hoofdlijnenbrief-schone-lucht-akkoord

Riettelers krijgen in een deel van de weerribben-wieden vanaf 1-1-20 de helft minder subsidie want dat is in het landelijke SNL (vergoedingen) systeem zo bepaald. Een systeem gebaseerd op onderzoek in Noord-Holland. De provincie verschuilt zich achter het systeem terwijl ze de macht heeft dat systeem te wijzigen of andere maatregelen te nemen.
CDA, VVD, PvdA, SGP en CU laten, ondanks fraaie woorden, de betreffende riettelers als een baksteen vallen. En ondanks drammen en drukken is er niks geregeld. Een koude kille sanering van deze unieke sector dreigt. Als er geen oplossing komt, ondernemers gaan stoppen, is weerribben- wieden straks bos.

Woensdag 11 december lag een motie in de Staten van Overijssel voor van de ChristenUnie om te regelen dat riettelers in Weerribben-Wieden in de loop van 2020 duidelijk krijgen wat hun aanvullende vergoeding zal zijn. Er waren conceptmoties voorafgegaan en daar zat tot woensdag ook een bij waarin geregeld werd dat er een aanvullende vergoeding ingezet werd vanaf 1 januari 2020. Hoewel ik me helemaal niet kan vinden in een halvering van een noodzakelijke toeslag was die aanvullende vergoeding tenminste iets, hangende een evaluatie die voor de zomer van 2020 resultaten moet laten blijken. Maar CU kreeg van het college niet de ruimte die betere motie in te dienen.

Met stomme verbazing heb ik gezien dat de CU in deze coalitie niet de ruimte kreeg om per 1 januari iets te regelen. Ik heb een SGP gedeputeerde gezien die worstelde en het er ook niet mee eens is. Een VVD fractie die verbazing uit maar niets doet. Een PvdA die stil zit en mensen in de kou laat staan en een CDA fractie die ook niets doet ondanks fraaie woorden over boeren en familiebedrijven! Doordat de Staten overvallen werden door een nieuwe motie van de CU (en dachten dat er nog een betere versie was) is er nu iets heel erg misgegaan.

D66 en ik als persoon heb me al vele jaren ingezet voor deze bijzondere sector. Voor natuur en cultuur van groot belang. Na eerdere financiële gedoetjes o.a. over BTW was er nu zekerheid. Doordat GS niet heeft opgelet is er nu een groot leed mensen aangedaan.
Ik heb terplekke en indringend GS verzocht nog voor 1 januari een passende overbrugging te regelen. Alleen daar lijkt niemand toe bereid. Blijkbaar is geld in de kas van de provincie belangrijker dan de families die per 1-1-2020 hun inkomen met de helft zien gekort!
Diep triest!

Woensdag 16 oktober is een bijna 5 uur durend debat gevoerd in de Staten van Overijssel, met 150 boeren op de tribune en veel trekkers buiten. Het ging natuurlijk over stikstof, de toekomst van de landbouw, de bestuurlijke koerswijzigingen en de emoties die hierbij vrij zijn gekomen. Het resultaat? De onduidelijkheid over wat er in een half uur overleg tussen de gedeputeerde en de afvaardiging van de boeren is gebeurd blijft bestaan. Of het college zich zal voegen in nieuwe, landelijk te maken afspraken tussen kabinet en alle provincies? De gedeputeerde zegt geen volmondig ja; hij sprak wel de intentie uit maar ook de optie om zelf Overijsselse regels uit te vaardigen blijft bestaan. Inmiddels is op 17 oktober door de minister duidelijk gemaakt dat er tot 1 december nieuwe afspraken tussen Rijk en Provincies zullen komen.

De sector zit op slot. Er is geen perspectief. Er blijkt steun voor PVV en Forum vanuit de boeren terwijl die uit de EU willen en voor eigen gewin nu de boeren steunen. Er is een toekomstperspectief, ook in dit kabinet van CDA, VVD, CU en D66 namelijk kringlooplandbouw: dat kan op bedrijfsniveau, regionaal, landelijk en boven regionaal inhoud krijgen. Hoogste tijd voor stappen vanuit het kabinet en vaart vanuit het college van GS van Overijssel. Er is geen tijd te verliezen: “het land” staat stil.
Boeren kunnen mee de oplossing zijn! En wij als consumenten moeten meer betalen voor alle producten van de boerderij! Daar kan elke consument nu mee beginnen. Kies wat u eet bewust!

Wil je het debat terugkijken? Klik dan hier!