In vergelijking met de jaren dat mijn vader boer was, is veel gedaan aan beter dierenwelzijn en zijn we mondiaal leidend geworden in het effectief produceren van voedsel met bijzondere aandacht voor dierenwelzijn. Ondanks vele regels blijven er diverse opties voor de (toekomstige) boer. De eigen bedrijfsmatige speelruimte is nog teveel afhankelijk van de vrijheid die er vanwege afspraken met financierder of afnemers bestaat.
Ik zie minstens drie varianten:
– Biologisch boeren met lagere productie per verkante meter maar met hogere prijs. Er is toenemende vraag en burgers zijn bereid er meer voor te betalen. Logisch om daar dan ook als ondernemer op in te steken.
– Intensiveer dierhouderij. Geconcentreerd op “industrieterreinen” / “agroclusters” met goede infrastructuur voor aan- en afvoer van goederen en hoogwaardige duurzame voorzieningen en maximaal dierenwelzijn. Zo beperken we de lasten voor de omgeving en blijft de boer efficiënt massa produceren. Want door massa kan er op de mondiale markt nog verdient worden en draagt de Nederlandse boer bij aan zo laag mogelijke emissies. We laten zien hoe het kan en venten dat mondiaal uit en innoveren permanent door. Daar zijn we met WUR en andere kenniscentra supergoed in. Laten we dat blijvend uitdragen naar andere landen o.a via Agriterra en haar coöperatieve benadering.
– Mix aan verdienmodel. In de markt zijn meer gemengde bedrijven en nieuwe verdienmodellen ontstaan bijvoorbeeld met zon op dak, zonneweides, (mest)energieproductie, aanvullende zorgconcepten en boerenbedrijven met recreatiedoeleinden. Prachtig hoe ondernemers met de drive om te overleven en met bezieling, dergelijke initiatieven nemen. De markt vraagt er nadrukkelijk om en zoekt steeds meer de mogelijkheid om “van boer tot bord” te ervaren, en is bereid daarvoor te betalen als het ook nog gemakkelijk aangeboden wordt.
Kansrijke koers
Nederland is leidend in de effectieve en hoge kwaliteit voedselproductie. Dat hebben Nederlandse boeren als sector gerealiseerd. Laten we trots blijven op de sector! Ons model kan (met aanpassingen) mondiaal benut worden zodat we de toenemende bevolking kunnen voeden. Onze kennis is daarbij noodzakelijk en leidt tot een verbetering van het leven van de dieren, een hoger inkomen voor de boer en, ook in en rond het bedrijf, economische verbetering. Het zorgt voor scholing van de kinderen, meer gezondheidszorg en een middenklasse en regionale spin-off. Zo ontstaat economische versterking en toenemende welvaart zonder (nog) subsidies of gelden vanuit ontwikkelingssamenwerking. Mensen blijven langer in een gebied als er economische groei is en er banen ontstaan en condities van wonen, leven, werken en scholing merkbaar voor iedereen toenemen. Ook zie je daarbij het afnemen van “krijgsheren” en toename van democratische beginselen. Als democraat spreekt me dat zeer aan.
Het gaat om de bodem!
Maar, bij al deze ontwikkelingen moeten we focus versterken op de bodemkwaliteit. Door jarenlange productie zien we ook in Nederland dat de kwaliteit van de bodem achteruit gaat. Gebruik van kunstmest (voor milieu slecht) moet sterk afnemen en vervangen worden door natuurlijke kunstmest. Stront is een rijk product dat nu teveel ligt weg te rotten. Het gebruik van schadelijke bestrijdingsmiddelen moet stoppen zodat en de bodem en het water nog schoner worden. https://www.sustainablefoodsupply.org/petitie-red-de-bodem-red-de-bodem-met-je-handtekening/
Kringlopen sluiten
Koeien eten van nature gras. Dat is het oorspronkelijke hoofdproduct, en niet soja of mais. Laten we in het kader van duurzaamheid en sluiten van kringlopen weer innoveren naar een nieuwe tijd. Waarbij we koeien rijk gras geven. Kippen insecten en varkens reststromen.
Het vele engels raaigras moet deels of geheel vervangen worden door bloemrijk gras (goed voor biodiversiteit). Zo maakt de boer de bodem sterker en de natuur robuuster. Dat is in het belang van de boer, want hij verwerft een betere boterham (per liter een betere prijs), wordt door de burger gewaardeerd (geniet van de dieren buiten en de rijke natuur) en we maken gebruik van natuurlijke grondstoffen die beschikbaar zijn en verlagen de transportkosten.
Sluit de kringloop. Mondiaal goed voor boer, burger, beest en bodem. Kies voor de toekomst!